در تنگی کانال نخاعی فضایی که نخاع از آن می‌گذرد باریک میشود و در نتیجۀ آن، به نخاع و اعصاب درون این فضا فشار وارد میشود. اگرچه شنیدن اصطلاح تنگی کانال نخاعی ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد، اما درمانهای مؤثری برایش وجود دارد که متناسب با شدت وضعیت بیمار شخصی‌سازی میشوند. در موارد خفیف، درمان شامل داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و کشش ستون فقرات است، همراه با تغییر سبک زندگی برای اجتناب از تشدید فشار بر نخاع. در موارد متوسط، علاوه بر درمانهای خفیف، ممکن است تزریقات استروئیدی اپیدورال برای کاهش التهاب و تسکین درد به کار رود و با برنامه‌های فیزیوتراپی پیشرفته برای بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش فشار اعصاب همراه شود. شیوه‌های درمانی نوین نظیر استفاده از دستگاه‌های لیزر پرتوان، هایتون‌تراپی، الکترومگنت یا تکارتراپی به کنترل درد، پیشگیری از پیش‌روی بیماری به مرحلۀ شدید و اجتناب از عمل‌های جراحی باز کمک میکنند. در موارد شدید، جراحی‌هایی محافظه‌کارانه‌تر مانند لامینوتومی یا جراحی‌های تهاجمی‌تر مثل لامینکتومی برای برداشتن فشار از روی نخاع و ریشههای عصبی، یا فیوژن (جوش دادن) مهره‌ها برای تثبیت ستون فقرات انجام میشود. انتخاب درمان به وضعیت بیمار، شدت علائم، و عوامل شخصی مانند سن، سلامت کلی و شرایط زندگی بستگی دارد و با بررسی دقیق تصویربرداری و معاینه پزشک مشخص میشود. در شرایط غیر اورژانسی، متخصص ابتدا از درمانهای ساده‌تر شروع می‌کند و در صورت عدم پاسخ‌دهی، گزینههای پیشرفته‌تر امتحان میشود.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، به ویژه افراد بالای ۵۰ سال، درگیر تنگی کانال نخاعی‌اند که ناشی از باریک شدن فضاهای داخلی ستون فقرات است. طبق مطالعات بالینی از هر پنج نفر بالای ۶۰ سال در آمریکا یک نفر به نوعی درگیر تنگی کانال نخاعی است؛ در حالی که هشتاد درصد این افراد بدون علامتند. علائم بیماری از ناراحتی‌های خفیف تا درد و بی‌حسی شدید متغیر است.
برای اینکه بفهمید در تنگی کانال نخاعی چه اتفاقی برایتان میافتد، لازم است بدانید کانال نخاعی چیست، کجاست و چطور با بقیۀ اعضای بدن کار می‌کند که وقتی تنگ میشود احساس درد می‌کنید. کانال نخاعی با مهره‌های ستون فقرات ساخته میشود. در واقع هر مهره دهانه‌ای مرکزی به نام سوراخ مهره‌ای دارد که با روی هم قرار گرفتن این دهانه‌ها کانال نخاعی شکل می‌گیرد. از درون این فضای تونل‌مانند نخاع می‌گذرد. نخاع یا طناب نخاعی بخش مهمی از سیستم عصبی مرکزی است که پیام‌ها را بین مغز و بقیة بدن شما منتقل می‌کند. تصور کنید طناب نخاعی یک بزرگراه است که سیگنال‌های کنترلگر حرکت و احساس درونش رفت‌و‌آمد میکنند.
ستون فقرات و سیستم اعصاب مرکزی با یکدیگر ارتباط پیوسته‌ای دارند. بین مهره‌های مجاور هم در ستون فقرات منافذی وجود دارد که ریشههای عصب از طریق این منافذ از کانال نخاعی خارج میشوند. به این منافذ فورامن می‌گویند. اعصاب خارج‌شده سیگنال‌هایی را به قسمت‌های مختلف بدن منتقل میکنند و به شما اجازه می‌دهند تا احساساتی مانند لمس یا درد را درک و حرکات اعضای بدن را کنترل کنید. مثلا به سبب پیام‌رسانی این اعصاب است که می‌توانید بازویتان را بلند کنید.
تنگی کانال نخاعی وضعیتی است که در آن فضایی که نخاع از آن می‌گذرد تنگ شده و در نتیجه به نخاع و اعصابی که از درون این فضا می‌گذرند فشار وارد میشود. در نتیجۀ این فشار شما احساس درد می‌کنید. اما از کجا می‌توانید مطمئن شوید درد شما ناشی از تنگی کانال نخاعی است؟
تنگی کانال نخاعی یا دیسک کمر ؟
در تنگی نخاعی، به ویژه در ناحیۀ کمری، برخی علائم با بیماری‌های دیگر ناحیۀ ستون فقرات مشترک است و همین تشخیص تنگی کانال نخاعی را گاه دشوار می‌کند. مقایسۀ زیر معلوم می‌کند علائم ما ناشی از تنگی نخاعی است یا ناشی از بیماری دیگری در ستون فقرات که با تنگی نخاعی علائم مشترک دارد:
تفاوت تنگی کانال نخاعی با دیسک بیرون‌زده
در تنگی کانال نخاعی و دیسک بیرون‌زده، زمان درد و نوع درد نقش مهمی در تمایز این دو عارضه دارند. دیسک بیرون‌زده ممکن است باعث درد تیرکشنده یا سوزشی در کمر یا گردن شود که به پایین پاها انتشار می‌یابد (سیاتیک). این درد معمولاً به صورت درد تیز و سوزان در طول مسیر عصب سیاتیک احساس میشود و با حرکات ناگهانی، بلند کردن اجسام سنگین، یا خم شدن بدتر میشود.
تنگی کانال نخاعی معمولاً با درد شدید در کمر یا گردن که در هنگام ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت بدتر میشود، همراه است. این درد معمولاً به صورت دردی مبهم و همراه با احساس فشار است که میتواند به دست‌ها یا پاها نیز منتشر شود. بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن در اندام‌ها نیز از علائم شایع است. بر عکسِ دیسک بیرون‌زده، درد تنگی کانال نخاعی با خم شدن به جلو بهبود می‌یابد.
تفاوت تنگی کانال نخاعی با سیاتیک
سیاتیک علامت یک عارضه و ناشی از سایر مشکلات ستون فقرات است و نه عارضه‌ای مستقل. سیاتیک به صورت درد تیز و سوزشی در کمر یا پاها خود را نشان می‌دهد. این درد معمولاً از کمر به پا منتقل میشود و میتواند به سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی در پاها منجر شود. تنگی کانال نخاعی معمولاً با درد منتشر در کمر و پاها همراه است که در ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت بدتر میشود. درد معمولاً همراه با فشار و به صورت مبهم در نواحی مختلف بدن، به خصوص در پاها، احساس میشود.
تفاوت تنگی کانال نخاعی با تحلیل رفتن دیسک (دژنراسیون دیسک)
تحلیل رفتن دیسک معمولاً درد مزمن در ناحیۀ کمر به همراه سفتی ایجاد می‌کند. این درد معمولاً در ابتدا به صورت دردی ملایم یا بی‌علامت احساس میشود. به علاوه، در صورت فشردگی اعصاب، ممکن است ضعف عضلانی و بی‌حسی در پاها یا کمر وجود داشته باشد. در مقابل، تنگی کانال نخاعی دردهای پایدار و منتشر در ناحیه کمر و اندام‌ها ایجاد می‌کند که با ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت بدتر میشود.
تفاوت تنگی کانال نخاعی با اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو (لغزش مهره‌ها)
درد موضعی یا احساس قفل شدن یا عدم پایداری در کمر هنگام خم شدن یا تغییر وضعیت ممکن است نشانه اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو باشد. در تنگی کانال نخاعی درد موضعی کمر کمتر شایع است و بیشتر دردی ناشی از فشردگی عصب در پاها حس میشود. اگر درد شما در کمر شروع شده و به هر دو پا منتشر میشود (مانند درد سیاتیک دوطرفه)، احتمال تنگی کانال بیشتر است. اگر درد بیشتر در خود کمر متمرکز است و گاهی به یک پا منتشر میشود، احتمال اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو بیشتر است.
در تنگی کانال نخاعی درد با ایستادن طولانی یا راه رفتن بدتر میشود، ولی با نشستن یا خم شدن به جلو تسکین می‌یابد؛ بر عکس، در اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو درد با خم شدن به عقب یا کشیدن کمر به عقب، مانند ایستادن صاف یا حرکات خاص، بدتر میشود. در تنگی نخاعی بی‌حسی، ضعف یا گزگز در هر دو پا شایع است اما در اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو علائم عصبی معمولاً به یک پا محدود است و در عمده موارد شدید هم نیست.
تفاوت تنگی کانال نخاعی با سندرم هیپ-اسپاین
سندرم هیپ-اسپاین معمولاً به درد منتشرشونده در ناحیه نشیمن‌گاه و کشاله ران اشاره دارد. سندرم هیپ-اسپاین معمولاً باعث درد در ناحیه کشاله ران، انتشار درد به زانو و احساس درد هنگام نشستن یا راه رفتن میشود. این سندرم ممکن است به محدودیت در حرکت لگن (مثلاً هنگام چرخش یا خم شدن پا) منجر شود. با استراحت و بی‌حرکت ماندن لگن درد بهبود می‌یابد. در عمدة موارد گزگز، بی‌حسی یا ضعف در عضلات وجود ندارد. در مقابل، تنگی کانال نخاعی معمولاً با درد کمر و پا همراه است که در ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت بدتر میشود اما هنگام نشستن یا خم شدن به جلو بهبود می‌یابد.
تفاوت تنگی کانال نخاعی با رادیکولاپاتی
رادیکولاپاتی به فشردگی ریشههای عصبی اشاره دارد و درد معمولاً در نواحی خاص بدن منتشر میشود. در رادیکولاپاتی، درد معمولاً به صورت درد تیرکشنده در نواحی خاص (مثلاً پایین پا) است که به علت فشردگی ریشههای عصبی ناشی از دیسک‌های بیرون‌زده یا تنگی کانال نخاعی ایجاد میشود.
تنگی کانال نخاعی معمولاً باعث درد منتشر در کمر یا گردن همراه با بی‌حسی و سوزن‌سوز شدن در پاها یا دست‌ها میشود. این درد با ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت بدتر میشود.
در مجموع، زمان بدتر شدن، نوع و محل درد به تشخیص کمک می‌کند. در بیشتر موارد، دردهای ناشی از تنگی کانال نخاعی به تدریج با ایستادن یا راه رفتن بدتر میشود. درد در تنگی کانال نخاعی معمولاً همراه با احساس فشار یا مبهم است، در حالی که در سایر عارضه‌ها مثل سیاتیک یا دیسک بیرون‌زده، ممکن است درد تیز و سوزشی باشد. درد در تنگی کانال نخاعی معمولاً در نواحی کمر و پا منتشر میشود، در حالی که در عارضه‌های دیگر ممکن است در نواحی خاص‌تری مانند کشاله ران یا پایین پا متمرکز شود
چطور بفهمم تنگی نخاعی من در کدام ناحیه است؟
کانال نخاعی ممکن است در نواحی مختلفی از ستون فقرات تنگ شود. این باریک شدن کانال نخاعی میتواند در گردن، کمر، یا در موارد کمتر متداول در بخش صدری یا قفسۀ سینه رخ دهد.
به علاوه، ممکن است خود کانال نخاعی تنگ شود که به آن تنگی کانال سنترال یا مرکزی می‌گویند؛ یا ممکن است منافذ بین مهره‌های ستون فقرات که عصب‌ها از آن خارج میشود تنگ شوند که به آن تنگی فورامینال یا لترال یا تنگی سوراخ بین‌مهره‌ای می‌گویند. در صورتی که تنگی در ناحیه‌ای رخ دهد که عصب از منفذ عبور کرده باشد به آن تنگی فارلترال می‌گویند. به عبارت دیگر، برخلاف تنگی فورامینال که ریشه عصب را دقیقاً در محل خروج آن از فورامن تحت فشار قرار می‌دهد، در تنگی فارلترال، ریشه عصب در ناحیه دورتر و خارج‌تر از فورامن و در مسیر عبورش به سمت نواحی محیطی تحت فشار قرار می‌گیرد.
وابسته به اینکه تنگی نخاعی در چه ناحیه‌ای رخ دهد، نوع و علایم آن متفاوت است.
تنگی گردنی (Cervical Stenosis)
کجا و چه اتفاقی میافتد: این نوع تنگی نخاعی در ناحیۀ گردن ستون فقرات رخ می‌دهد و درنتیجه به بخشی از طناب نخاعی و اعصاب که به بازوها و دست‌ها می‌روند فشار می‌آورد.
علایم: اگر کسی تنگی گردنی داشته باشد، ممکن است در گردن، شانه‌ها، بازوها یا دست‌ها درد یا گزگز احساس کند. گاهی اوقات، ممکن است تعادل یا حرکت بازوها سخت‌تر شود.
تنگی کمری (Lumbar Stenosis)
کجا و چه اتفاقی میافتد: این نوع در ناحیۀ پایین کمر رخ می‌دهد. فضای پایین کمر باریک میشود و میتواند به اعصابی که به پاها می‌روند فشار بیاورد.
علایم: افرادی که تنگی کمری دارند؛ ممکن است در پایین کمر، نشیمن‌گاه یا پاها درد یا بی‌حسی احساس کنند. ممکن است هنگام ایستادن یا راه رفتن درد بیشتری داشته باشند اما وقتی نشسته‌اند بهتر شوند.
تنگی صدری یا قفسه سینه (Thoracic Stenosis)
کجا و چه اتفاقی میافتد: این نوع تنگی در بخش میانی ستون فقرات (ناحیۀ صدری) رخ می‌دهد. فضای این ناحیه باریک شده و میتواند بر اعصابی که برخی قسمت‌های بدن را کنترل میکنند تأثیر بگذارد.
علایم: این نوع تنگی نخاعی کمتر از تنگی گردنی یا کمری شایع است، اما فرد مبتلا ممکن است در قسمت بالایی کمر درد یا ناراحتی احساس کند.
هر یک از سه نوع تنگی بالا، همان‌گونه که در بخش قبل اشاره کردیم، میتواند در نقاط مختلفی از نخاع رخ دهد.
تنگی فورامینال (Foraminal Stenosis)
کجا و چه اتفاقی میافتد: این نوع تنگی نخاعی در نقاط خروج اعصاب از ستون فقرات (به نام فورامن) رخ می‌دهد. اگر این نقاط خیلی باریک شوند، ممکن است اعصاب هنگام خروج از ستون فقرات فشرده شوند.
علایم: این تنگی نخاعی میتواند باعث درد یا گزگز در نواحی‌ای شود که از آن نقطه اعصاب به نقاط احساس درد رفته‌اند، مانند بازوها یا پاها. درد و علائم معمولاً در یک سمت بدن بیشتر از طرف دیگر احساس میشود، زیرا تنگی در یک فورامنِ خاص باعث فشرده شدن یک ریشه عصبی خاص میشود.
تنگی کانال مرکزی (Central Canal Stenosis)
کجا و چه اتفاقی میافتد: این نوع تنگی نخاعی در کانال اصلی ستون فقرات که طناب نخاعی را نگه‌می‌دارد، رخ می‌دهد. وقتی این فضای مرکزی باریک شود، ممکن است به طور مستقیم بر روی طناب نخاعی فشار بیاورد.
علایم: افراد ممکن است درد را در هر جایی زیر محل باریک شدن کانال احساس کنند و ممکن است در راه رفتن یا احساس پاهایشان مشکل داشته باشند.
تنگی فارلترال یا دور از مرکز (Far Lateral Stenosis)
کجا و چه اتفاقی میافتد: این نوع تنگی نخاعی دورتر از جایی که ریشههای عصبی از ستون فقرات خارج میشوند رخ می‌دهد و محل تنگ شدن از منافذ فورامن فاصله دارد.
علایم: مشابه تنگی فورامینال است، اما ممکن است بر نواحی مختلف تأثیر بگذارد. این موضوع وابسته به این است که محل تنگی چقدر از مرکز دور است. در این نوع تنگی، درد ممکن است به طور شدیدتر و بیشتر در یک سمت بدن احساس شود.
پس از تشخیص نوع تنگی، تشخیص شدت تنگی کانال نخاعی مهم‌ترین قدم برای فهم گزینههای موجود درمان است.
درمان بر اساس شدت تنگی کانال نخاعی
نوع درمان تنگی کانال نخاعی وابسته به نوع و شدت این عارضه متفاوت است.
شدت تنگی کانال نخاعی چیست و چطور مشخص میشود؟
نوع و شدت تنگی کانال نخاعی با تصاویر رادیوگرافی MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) تعیین میشود. این ابزار در مقایسه با سایر روشهای تصویربرداری، به سبب وضوح بهتر بافت‌های نرم، همچنان ابزار تشخیصی ترجیحی برای ارزیابی تنگی نخاع است.
شدت تنگی کانال نخاعی در بسیاری از سیستم‌های طبقه‌بندی پزشکی به سه دسته تقسیم میشود: خفیف، متوسط و شدید. در هر یک از این سطوح، ظاهر کانال نخاعی و درجة فشردگی اعصاب در تصویر MRI متفاوت است. برای مثال، اگر فرض کنیم ابعاد نرمال کانال نخاعی در میان افراد گوناگون در محدوده یکسانیست؛ بر اساس یکی از سیستم‌های درجه‌بندی، درجۀ خفیف تنگی به این معناست که به کمتر از یک‌سوم اندازۀ طبیعی کانال لطمه خورده است. درجۀ متوسط یعنی بین یک سوم تا دو سوم و درجۀ شدید یعنی بیش از دو‌سوم ابعاد نرمال کانال تنگ شده است.
پزشک هنگام تشخیص تظاهرات بالینی و نتایج تصویربرداری را با هم در نظر می‌گیرد. چرا که پژوهش‌ها نشان می‌دهد همیشه ارتباط مستقیمی بین شدت یافته‌های رادیوگرافی و علائم بالینی فرد وجود ندارد. برای مثال بیماران بسیاری هستند که تصویر رادیوگرافی آنها نشان می‌دهد مبتلا به تنگی کانال شدیدند؛ اما علائم مرتبط با این شدت را نشان نمی‌دهند.
علائم تنگی کانال نخاعی خفیف
بیمار احتمالا کمردرد خفیف، بی‌حسی گاه به گاه در پاها، و مقداری مشکل در ایستادن طولانی‌مدت دارد. ضعف قابل توجهی یا مشکل در راه رفتن را تجربه نکرده و علائمش گاه به گاه است. MRI مقداری باریک شدن خفیف ستون فقرات کمری را نشان می‌دهد اما فشردگی عصب اتفاق نیفتاده است.
علائم تنگی کانال نخاعی متوسط
بیمار علائم پایدارتری از جمله کمردرد مزمن، درد ساق پا (سیاتیک) و مشکل در راه رفتن در مسافت‌های طولانی را تجربه می‌کند. بی‌حسی و ضعف در پاهای خود دارد و MRI او باریک شدن متوسط کانال نخاعی را با کمی فشردگی در ریشههای عصب (یعنی در اولین قسمت عصب هنگام خروج یا پیوستن به ستون فقرات) نشان می‌دهد.
علائم تنگی کانال نخاعی شدید
بیمار با درد شدید و مداوم، مشکل در راه رفتن حتی در فواصل کوتاه (لنگ زدن)، ضعف و بی‌حسی قابل توجه در پاها، و از دست دادن کنترل مثانه یا روده (نشانه بالقوه سندرم دم اسب) روبروست. MRI تنگ شدن شدید کانال نخاعی همراه با فشرده‌سازی قابل توجه ریشههای عصب متعدد به ویژه در ناحیۀ کمر را نشان می‌دهد.
درمان تنگی کانال نخاعی خفیف
آیندۀ بیماری و موفقیت درمانمیزان اثربخشی درمانبا درمان مناسب، اغلب افراد مبتلا به تنگی خفیف تا متوسط نخاعی میتوانند تسکین قابل توجهی در علائم تجربه کنند و کیفیت زندگی خوبی داشته باشند. اقدامات محافظه‌کارانه مانند فیزیوتراپی، مدیریت درد، و تغییرات سبک زندگی (مانند مدیریت وزن، وضعیت بدنی مناسب و ورزش) می تواند تحرک را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران مبتلا به تنگی نخاعی خفیف میتوانند علائم خود را با درمانهای غیرجراحی به خوبی کنترل کنند. نتیجۀ درازمدت پیشرفت تنگی نخاعی خفیف تا متوسط با مدیریت مؤثر ممکن است کند شود و به افراد این امکان را بدهد که فعالیتهای عادی خود را با محدودیت‌های اندک ادامه دهند. با این حال، علائم ممکن است نوسان داشته باشد که نیاز به مدیریت مداوم دارد.
|
هدف در این مرحله از درمان، مدیریت محتاطانه علایم، تسکین درد، افزایش امکان تحرک فرد و پیشگیری از پیش‌روی بیماری است.
مسیر درمان
مرحله ۱ : تشخیص و ارزیابی اولیه
نخستین قدم در هر درمان تشخیص صحیح بیماریست. پزشک بر اساس دو دسته اطلاعات، یکی شرح حال بالینی بیمار و علایمی که او تجربه می‌کند و دیگری تصاویر ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن به تشخیص نهایی می‌رسد.
مرحله ۲ : درمان محافظه‌کارانه
مرحله درمان اولیه معمولا ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد و شامل این مواردست:
- دارو ـ درمانی: مسکن‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا شل‌کننده‌های عضلانی برای تسکین درد و کاهش التهاب تجویز میشوند.
- تغییرات سبک زندگی و اصلاح فعالیت‌ها: پزشک کاهش وزن، بهبود وضعیت بدن یا اجتناب از فعالیت‌هایی که علائم را بدتر میکنند (مانند بلند کردن اجسام سنگین و خم شدن) را توصیه خواهد کرد. اصلاح فعالیت‌ها شامل اجتناب از راه رفتن یا ایستادن به مدتی طولانی، و در صورت لزوم استفاده از ابزارهای کمکی (مثل عصا)ست.
- فیزیوتراپی: تمرکز فیزیوتراپیست بر تقویت ماهیچه‌های مرکزی، بهبود وضعیت بدن هنگام نشستن ـ راه رفتن و افزایش انعطاف‌پذیری است. ممکن است برای کاهش فشار روی ستون فقرات و اعصاب، ورزشهای خاصی توصیه شود.
درمانهای کمکی در موارد خفیف
در برخی موارد تنگی خفیف، درمانهای کمکی ممکن است موارد زیر را هم شامل شود:
- بریس یا ساپورت ارتوپدی: ممکن است برای تسکین موقت درد، کمک به طرز نشستن یا ایستادن فرد (posture) و ممانعت از حرکت بیش از اندازة او به عنوان روش کمکی توصیه شود.
- سرما و گرما درمانی (کولدتراپی/ کرایوتراپی و ترموتراپی): کاربرد هر دو روش سرما درمانی )که به آن کرایوتراپی نیز گفته میشود) و گرما درمانی )یا ترموتراپی) برای مدیریت علائم تنگی کانال نخاعی متداول است.
سرما درمانی برای درد حاد و التهاب مفید است و به کاهش درد عصبی و تورم کمک می‌کند. گرما درمانی برای درد مزمن، اسپاسم‌های عضلانی و سفتی عضلات مؤثر است و باعث شل شدن عضلات و افزایش جریان خون به بافت‌ها میشود. ترکیب این دو درمان در زمان‌های مختلف یا استفاده متناوب از آنها میتواند رویکرد مؤثری برای مدیریت علائم تنگی کانال نخاعی و بهبود راحتی کلی بیمار باشد.
- تزریق‌های استروئید اپیدورال
تزریق داروهای استروئیدی روش درمانی رایجی برای مدیریت درد شدید ناشی از تنگی کانال نخاعی است که به ویژه زمانی که درمانهای محافظه‌کارانه دیگر (مانند داروها، فیزیوتراپی یا درمانهای غیرجراحی) تأثیرگذار نباشند استفاده میشود. این درمان شامل تزریق داروهای استروئیدی به فضاییست که نخاع و ریشههای عصبی داخل آن قرار دارند (فضای اپیدورال ستون فقرات)؛ تا التهاب و درد ناشی از فشرده‌سازی اعصاب در ناحیة نخاع کاهش یابد. معمولاً پزشکان توصیه میکنند که تزریق‌های استروئید اپیدورال بیشتر از ۳-۴ بار در سال انجام نشود، زیرا استفاده مکرر ممکن است به عوارض جانبی منجر شود.
- مراقبت‌های کایروپراکتیک: مراقبت‌های کایروپراکتیک نوعی درمان فیزیکی است که به منظور بهبود عملکرد سیستم اسکلتی-عضلانی، بهویژه ستون فقرات، به کار می‌رود. این درمان شامل تنظیمات دستی ستون فقرات و مفاصل است که به هدف اصلاح بی‌نظمی‌ها یا مشکلات ساختاری بدن صورت می‌گیرد. در تنگی نخاعی خفیف، مراقبت‌های کایروپراکتیک میتواند گزینه‌ای مفید برای کاهش درد و بهبود حرکت باشد، اما باید با دقت و با مشاوره پزشک انجام شود. در این روش، متخصص با استفاده از دست‌کاری‌های ملایم ستون فقرات، تلاش می‌کند تا فشار را از روی اعصاب کم کند.
مرحله ۳ : ارزیابی مجدد و مدیریت بیماری در درازمدت
هر ۳ تا ۶ ماه یک بار نیاز به ارزیابی مجدد وجود دارد. در صورتی که علایم همچنان باقی بود یا بدتر شد، باید در روش درمان برای مداخله بیشتر بازنگری شود.
درمان تنگی کانال نخاعی متوسط
آینده بیماری و موفقیت درمانمیزان اثربخشی درماناکثر افراد مبتلا به تنگی متوسط نخاعی پس از درمان مناسب به نوعی تسکین می‌یابند یا عملکرد روزمره‌شان بهبود می‌یابد. درمانهای غیرجراحی، مانند فیزیوتراپی و تزریق استروئید، تسکین قابل توجهی در کوتاه‌مدت ایجاد میکنند، اما در صورت همراه نشدن با تمرینات حرکتی و تقویت ساختار بدن ممکن است راه‌حل دائمی نباشند. افراد با تنگی متوسط نخاعی در صورت عمل به تمرینات پس از تزریق ممکن است بتوانند به کلی از جراحی اجتناب کنند یا فقط به مداخلات گاه به گاه مانند تزریق اپیدورال نیاز داشته باشند. تزریق استروئید اپیدورال برای درمان التهاب شدید و فشردگی عصبی به کار می‌رود و به‌عنوان درمان اصلی در تنگی نخاعی و دیسک‌های بیرون‌زده شناخته میشود. استروئیدهای اپیدورال معمولاً تأثیر سریع‌تری دارند و در عرض چند روز تا یک هفته بعد از تزریق، به کاهش درد و التهاب می‌انجامند. اثرات این تزریق ممکن است از چند هفته تا چند ماه دوام داشته باشد. گاز اُزون و آنزیم هیالاز درمانهای تکمیلی و جایگزینند که بیشتر برای بیماران مبتلا به دردهای مزمن و مشکلات خاص بافتی (مانند ضخیم شدن رباط‌ها یا چسبندگی‌ها) در نظر گرفته میشوند. در تزریق آنزیم هیالاز یا گاز ازون انتظار می‌رود علائم بیمار تا هفتاد درصد بهبود یابد و درد بیمار دست کم پنجاه درصد نصف شود. گاز ازون معمولاً تأثیرات آرام و ماندگاری دارد. معمولاً اثرات اولیه ممکن است در ۱ تا ۲ هفته بعد از تزریق مشاهده شوند، اما طول مدت تأثیر آن به طور متوسط از ۱ تا ۳ ماه متغیر است. آنزیم هیالاز معمولاً در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت تأثیر می‌گذارد و طول مدت اثر آن بهطور معمول از ۲ تا ۳ ماه متغیر است. از سوی دیگر، جراحی رفع فشار (دکمپرشن)، مزایای بلندمدتی از نظر تسکین درد و بهبود حرکت دارد، اگرچه برخی از بیماران ممکن است همچنان علائم را به صورت مزمن تجربه کنند. مهم است بیماران پس از درمان به توانبخشی و اصلاح شیوة زندگی بپردازند تا عملکرد طولانی مدت خود را حفظ کنند و عود علائم را به حداقل برسانند. در صورتی که علائم با شیوه محافظه‌کارانه درمان بهبود نیابند یا بدتر شوند؛ جراحی باز میتواند منجر به کاهش قابل توجه علائم و بهبود عملکرد در اکثر بیماران شود. نتیجه درازمدتبا مدیریت مؤثر، پیشرفت تنگی نخاعی متوسط کند میشود و به افراد این امکان را می‌دهد که فعالیتهای عادی را با محدودیت‌های اندک ادامه دهند. با این حال، علائم ممکن است نوسان داشته باشد که نیاز به مدیریت مداوم دارد. |
هدف در این مرحله از درمان بهبود علائم، کند کردن پیشرفت بیماری و جلوگیری از اختلالات عصبی (نورولوژیکال) شدید است.
مسیر درمان
مرحله ۱: ارزیابی و اقدامات تشخیصی اولیه
همانند تنگی کانال خفیف، پزشک بر اساس دو دسته اطلاعات، یکی شرح حال بالینی بیمار و علایمی که او تجربه می‌کند و دیگری تصاویر ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن به تشخیص نهایی می‌رسد.
مرحله ۲: مدیریت بیماری با درمانهای غیرجراحی پیشرفته
در صورتی که درمانهای اولیه ذکرشده در بخش خفیف نتیجه ندهند، پزشک ممکن است درمانهای پیشرفته‌تر را پیشنهاد کند. این مرحله درمان بین ۳-۶ ماه زمان می‌برد، نیازمند ارزیابی مجدد مابین هر ۲-۳ ماه و شامل گزینههای زیر است:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی شامل تمریناتی برای رفع فشار ستون فقرات و تحرک مفصل است. در این شیوه، تمرکز مداوم بر تقویت، انعطاف‌پذیری و بهبود راه رفتن است. روشهای فیزیوتراپی پیشرفته به اثربخشی بالاتر درمان کمک می‌کند.
مصرف داروها
NSAIDها یا استامینوفن: برای کنترل درد به کار می‌رود.
داروهای ضد درد نوروپاتیک: گاباپنتین، پرگابالین یا دولوکستین برای دردهای مرتبط با اعصاب کاربرد دارد.
مواد افیونی: در صورتی که درد شدید و مقاوم باشد، فقط در کوتاه مدت مصرف میشود و نیازمند نظارت دقیق پزشک است.
تزریق استروئید اپیدورال (ESIs)
این درمان شامل تزریق داروهای ضد التهابی به فضای اپیدورال اطراف نخاع است تا التهاب و درد را کاهش دهد. هم‌چنانکه در بخش درمان تنگی خفیف اشاره کردیم، تزریق داروهای استروئیدی ممکن است درد را برای چند هفته یا چند ماه تسکین دهد و به ویژه برای دردهای مرتبط با عصب موثرست. با وجود این، بر طبق مطالعات انجمن ستون فقرات آمریکا نمی‌توان در درازمدت صرفا بر درمان با این روش متکی بود.
در موارد خاص، تزریق گاز اُزون و تزریق آنزیم هیالاز نیز ممکن است به منزله روشهای درمانی تکمیلی به کار رود.
استفاده از بریس
استفاده از بریس، یعنی وسایل و ابزارهای حمایتی-ارتوپدی مانند کمربند یا گردنبند طبی، در تنگی کانال نخاعی، یکی از راه‌های مکمل در مدیریت درد و تثبیت ناحیه درگیر است. هرچند بریس به تنهایی مشکل تنگی نخاعی را حل نمی‌کند، اما میتواند نقش حمایتی و تسکین‌دهنده داشته باشد. بستن بریس، برای پایداری ستون فقرات در طول فعالیت توصیه میشود.
کشش ستون فقرات (ترکشن)
در این روش، ستون فقرات به صورت ملایم کشیده میشود تا فشار روی اعصاب و دیسک‌های آسیب‌دیده کاهش یابد. اثرات کشش ستون فقرات برای هر فرد میتواند متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است از این روش درمانی به خوبی بهرهمند شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است احساس بهبودی نکنند یا حتی با عوارضی مانند درد شدیدتر روبه‌رو شوند. در هر صورت، کشش معمولاً به منزله یک درمان موقت یا تکمیلی استفاده میشود، نه درمان اصلی.
مرحله ۳ : ارزیابی مجدد و مدیریت بیماری در درازمدت
اگر درمانهای غیرجراحی و پیشرفته نتایج مطلوب را به همراه نداشته باشد، پزشک ممکن است درمانهای حداقل تهاجمی را پیشنهاد دهد. این روش‌ها شامل:
کودال لایزیز
در روش کودال لایزیز از طریق سوزنی که به قسمت پایینی ستون فقرات وارد میشود، دارو به فضای اپیدورال تزریق میشود تا اعصاب تحریک‌شده و ملتهب تسکین یابند.
دکمپرسیون/دکمپرشن اندوسکوپیک یا فشارزدایی با آندوسکوپ
این روش، شامل استفاده از یک ابزار اندوسکوپی برای کاهش فشار از روی اعصاب است. در این روش، از یک برش کوچک و دوربین برای انجام جراحی هدایت‌شده استفاده میشود.
مرحله ۴: جراحی
پس از ۳-۶ ماه از درمان محافظه‌کارانه اگر همه روشهای غیرجراحی و کمترتهاجمی شکست بخورند، و در صورت تداوم یا بدتر شدن علائم و بی‌اثر بودن درمان محافظه‌کارانه، ممکن است به مشاورة جراحی نیاز باشد. نشانه‌های نیاز به جراحی شامل علائم عصبی پیشرونده مانند ضعف پا یا مشکل در راه رفتن و اختلال عملکرد روده/ مثانه است. پس از جراحی همچنان نیاز به نظارت مداوم وجود دارد. بیمار از نزدیک زیر نظر خواهد بود و در صورت تشدید علائم ممکن است جراحی بیشتر لازم باشد.
دو نوع از این جراحی‌های باز شامل موارد زیر است:
جراحی دکمپرسیون یا دکمپرشن
در این روش، فشار روی اعصاب، با برداشتن بافت‌ها یا استخوان‌های اضافی که فضای نخاع را تنگ کرده‌اند، کاهش می‌یابد.
دکمپرسیون لامینوتومی یکی از انواع این جراحی است که در آن بخشی از مهره‌ها برداشته میشود تا فشاری که بر نخاع وارد میشود کاهش یابد.
لامینوتومی
لامینوتومی عمل برداشتن بخشی از استخوانی به نام «لامینا» است که قسمت پشتی مهره‌های ستون فقرات را تشکیل می‌دهد. در این شیوه بخش کمتری از استخوان لامینا، به صورت انتخابی، برای کاهش فشار در یک ناحیه خاص از ستون فقرات برداشته میشود. برداشتن بخشی از لامینا روش کم‌تهاجمی‌تری نسبت به عمل لامینکتومی است که در موارد تنگی شدید انجام میشود. این شیوه معمولاً نیاز به زمان بهبودی کمتری پس از عمل دارد.
جراحی فیوژن (جوش دادن) ستون فقرات
در برخی موارد، اگر تنگی کانال نخاعی باعث عدم ثبات ستون فقرات شود، جراحی فیوژن برای پیوند مهره‌ها به هم استفاده میشود. فیوژن نوعی جراحی است که در آن دو یا چند استخوان از ستون فقرات را به هم جوش می‌دهند و به صورت دائمی به هم متصل میکنند. هدف اصلی این جراحی ثابت نگه داشتن مهره‌ها برای جلوگیری از حرکت غیرطبیعی در ناحیه‌ای از ستون فقرات است که مشکلاتی مانند درد، بی‌ثباتی یا آسیب به اعصاب ایجاد کرده است.
درمان تنگی کانال نخاعی شدید
آینده بیماری و موفقیت درمانمیزان اثربخشی درمانتنگی شدید نخاعی، به ویژه زمانی که با فشرده‌سازی قابل توجه عصب همراه باشد، در صورت عدم درمان ممکن است منجر به آسیب دائمی بیشتری شود و خطر فلج یا اختلالات حرکتی دائمی در آن وجود دارد. علائمی مانند درد مزمن، ضعف و بی‌حسی ممکن است با گذشت زمان بدتر شوند. درمانهای جراحی مانند لامینکتومی یا فورامینوتومی میتوانند علائم را با برداشتن فشار از نخاع و اعصاب به میزان قابل توجهی تسکین دهند. نرخ موفقیت جراحی برای تنگی کانال نخاعی بین ۷۰ تا ۹۰ درصد متغیر است و نرخ موفقیت جراحی‌هایی مانند لامینکتومی بالای ۸۵% است. پس از جراحی، بسیاری از بیماران بهبود عملکرد و تسکین درد را تجربه میکنند، اگرچه بهبودی ممکن است چندین ماه طول بکشد و برخی ممکن است در دراز مدت عود علائم را تجربه کنند. نتیجه درازمدتاگر درمان به موقع انجام شود، احتمال موفقیت بالاست و بیماران میتوانند به فعالیتهای روزمره خود بازگردند. جراحی میتواند برای تنگی شدید بسیار مؤثر باشد و درد در بسیاری از بیماران برای طولانی مدت تسکین می‌یابد. با این حال، خطر عود یا ایجاد مشکلات جدید ستون فقرات (به عنوان مثال، بیماری بخش مجاور) در طول زمان وجود دارد، به ویژه با پیرتر شدن فرد یا اگر بیمار دستورالعمل‌های توانبخشی را رعایت نکند. |
هدف در این مرحله از درمان جلوگیری از آسیب دائمی به عصب، رفع درد و بهبود عملکرد است.
مرحله ۱: توجه و اقدام فوری
اگر علائم سندرم دم اسب (مانند از دست دادن عملکرد مثانه یا روده) وجود داشته باشد، مداخلة جراحی فوری لازم است، زیرا بیمار در وضعیت اورژانس پزشکی است. وابسته به محل درگیر، پزشک ممکن است انواع مختلفی از جراحی فوری را، نظیر لامینکتومی، فورامینوتومی، یا فیوژن ستون فقرات که در بخش قبل توضیح داده شد، توصیه کند:
لامینکتومی
این جراحی شامل برداشتن کل یا بخش قابل توجهی از لامینا است. در این جراحی، جراح بخش‌هایی از لامینا را که به دلیل تنگی کانال نخاعی به نخاع یا ریشههای عصبی فشار وارد میکنند، برمی‌دارد.
فورامینوتومی
فورامینوتومی شامل برداشتن بخشی از استخوان یا بافت است که باعث فشرده‌سازی ریشههای عصبی در ناحیه فورامن میشود. با بازتر شدن فضای فورامن فشار از روی عصب‌ها برداشته میشود. به عبارت دیگر، این روش شامل بزرگ کردن دهانه ریشه عصبی برای کاهش فشار روی اعصاب فشرده شده است.
مرحله ۲: بهبودی پس از جراحی
بیمار تحت توانبخشی پس از عمل، از جمله فیزیوتراپی، برای بازیابی قدرت و تحرک قرار خواهد گرفت.
مرحله ۳: مدیریت طولانی مدت
پزشک بهبودی بیمار را به دقت زیر نظر می‌گیرد و تغییراتی در سبک زندگی از جمله مدیریت وزن و حفظ قدرت بخش مرکزی بدن با ورزش را برای جلوگیری از مشکلات بعدی توصیه می‌کند.
در چه شرایطی جراحی بهترین گزینه است؟
جراحی برای تنگی نخاعی معمولاً در شرایطی در نظر گرفته میشود که درمانهای غیرجراحی (مانند فیزیوتراپی، داروها، و تزریقات استروئیدی) نتایج قابل‌قبولی نداشته باشند یا زمانی که علائم بیمار شدید و ناتوان‌کننده باشد.
درد ساق پا که به دلیل فشار بر روی اعصاب سیاتیک (سیاتیک) ایجاد میشود، معمولاً از علائم رایج تنگی نخاعی است و ممکن است جراحی برای کاهش این فشار ضروری باشد. اگر بیمار دچار ضعف عضلانی (مانند ضعف در پاها یا مشکل در راه رفتن) شود و این ضعف به تدریج بیشتر شود، جراحی ممکن است نیاز باشد. مشکلات حرکتی که باعث افتادن مکرر یا از دست دادن تعادل شوند، نیز از نشانه‌هایی هستند که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
اگر علائم عصبی مانند بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن، یا اختلال در کنترل مثانه یا روده (مانند ناتوانی در کنترل ادرار یا مدفوع) ایجاد شوند، این شرایط به عنوان علائم آسیب دائم به اعصاب شناخته میشوند و معمولاً نیاز به جراحی فوری دارند. بهویژه در فشردگی نخاع (Spinal Cord Compression)، زمانی که فشار شدید به نخاع وارد شود، باید جراحی سریعاً انجام شود تا از آسیب دائمی به اعصاب جلوگیری گردد.
در صورتی که تنگی نخاعی به صورت پیشرونده و مداوم بدتر شود، جراحی برای کاهش فشار بر نخاع و اعصاب ضروری میشود. در این شرایط، اگر تغییرات ایجاد شده در ستون فقرات باعث آسیب به اعصاب یا نخاع شود، جراحی میتواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری و کاهش خطرات بلندمدت کمک کند.
وضعیت عمومی بیمار و سن او نیز میتواند در تصمیم‌گیری جراحی مؤثر باشد. در افرادی که به طور کلی سالمند و علائم شدید دارند، جراحی گزینه‌ای مؤثر برای بهبود کیفیت زندگی است. با این حال، در افراد مسن‌تر یا کسانی که بیماری‌های دیگری نیز دارند، تصمیم جراحی ممکن است با دقت بیشتری انجام شود.
در شیوه‌های درمانی نوین، گزینههای متنوعی برای درمان تنگی کانال نخاعی خفیف تا متوسط پیش از اقدام به جراحی (عمل باز) وجود دارد که در ادامه مفصل‌تر معرفی شده است.
| شیوه‌های نوین درمان تنگی کانال نخاعی بدون جراحی باز گزینههای فیزیوتراپی پیشرفته درد بیماران در تنگی کانال متوسط با اقدامات غیرجراحی، شامل دستگاه‌های فیزیوتراپی پیشرفتة زیر کنترل میشود:
این نیمی از مسیر درمانست که بر عهده متخصص است. نیم دیگر مسیر درمان وابسته به شخص بیمارست. چرا که برای ادامة درمان به بیمار حرکات اصلاحی برای انجام در منزل آموزش داده میشود تا از پیش‌روی بیماری و بازگشت دردها یا تنگی کانال شدید جلوگیری کند. زمانی که بیمار به این اقدامات فیزیوتراپی پیشرفته جواب ندهد؛ عمل‌های بسته بدون بیهوشی و خونریزی اقدام بعدی است. گزینههای جراحی کم‌تهاجمی با عمل بسته بلاک کردن ریشههای عصب منتخب (SNRBs) از این روش برای هدف قرار دادن و مسدود کردن دقیق درد در سطح ریشه عصب استفاده میشود. به ویژه زمانی که فشردگی شدید عصب منجر به درد، بی‌حسی یا ضعف در امتداد توزیع عصب میشود، این هدف قرار دادن دقیق مهم است. این شیوه معمولاً تسکین کوتاه مدت (چند هفته تا چند ماه) فراهم می‌کند. اگرچه درمانی برای طولانی مدت نیست، اما به تاخیر یا اجتناب از جراحی کمک می‌کند و نیز میتواند ابزار تشخیصی مفیدی باشد. نوروپلاستی نوروپلاستی استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی برای کاهش فشردگی عصب است، که معمولاً با برداشتن بافت صدمه‌دیده یا موانع دیگر در اطراف اعصاب انجام میشود. عمدتاً برای بیمارانی که درد مزمن ناشی از فشردگی یا تحریک عصب دارند به کار می‌رود، به ویژه زمانی که درمانهای محافظه‌کارانه مؤثر نبوده‌اند. مطالعات نشان می‌دهد که نوروپلاستی میتواند تسکین قابل توجهی در درد و بهبود عملکرد در بیماران منتخب فراهم کند. با این حال، شواهدی که به طور مستقیم اثربخشی آن را با سایر درمان‌ها مقایسه کند، محدود است. |
| کودال لایزیز کودال لایزیز روشی برای درمان تنگی کانال نخاعی متوسط تا شدید در ناحیه کمر است. آخرین اقدام پیش از عمل باز محسوب میشود که بدون بیهوشی و با بی‌حسی موضعی و ظرف نیم ساعت انجام میشود و بیمار یک ساعت پس از آن مرخص میشود. در این تکنیک، دارو (معمولاً ترکیبی از بی‌حسی و استروئیدها) به فضایی به نام اپیدورال کودال در انتهای ستون فقرات تزریق میشود تا التهاب را کاهش و درد را تسکین دهد. معمولاً برای بیمارانی که درد پایین کمر یا علائم مرتبط با ریشه عصب دارند، به ویژه در موارد دیسک‌های بیرون‌زده یا تنگی کانال نخاعی مناسب است. تحقیقات نشان می‌دهد که کودال لایزیز میتواند تسکین مؤثری برای بیماران دارای درد ریشة عصب فراهم کند و در شصت تا هفتاد درصد بیماران راهگشاست. گرچه اثربخشی طولانی‌مدت آن نسبت به سایر درمان‌ها هنوز تحت بررسی است. سرویکال لایزیز مشابه کودال لایزیز است با این تفاوت که اگر تنگی کنال نخاعی متوسط تا شدید در محل گردن باشد از این تکنیک استفاده میشود. * باید توجه کرد اگر علايم کاهش قدرت ماهیچه‌ها یا از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع در بیمار وجود داشته باشد نیازمند جراحی باز است و باید به جراح ارجاع داده شود. |
احتمال درمان کامل تنگی نخاعی چقدرست؟
تنگی نخاعی بیماری‌ای مزمن به شمار می‌آید، به خصوص که اغلب ناشی از فرسایش ستون فقرات در طول زمان است. هدف از درمان معمولاً مدیریت علائم و حفظ استقلال عملکردی فردست و نه درمان کامل. بر اساس برخی مطالعات در مجله آمریکایی طب فیزیکی و توانبخشی، تقریباً ۵۰ تا ۶۰ درصد از بیماران مبتلا به تنگی نخاعی کمریِ دارایِ علامت از طریق درمانهای غیرجراحی تسکین علائم را تجربه میکنند، اما رفع کامل وضعیت (یعنی درمان کامل) نادر است. در حالی که جراحی برای تنگی نخاع اغلب منجر به بهبود قابل توجهی در علائم و کیفیت زندگی میشود، نرخ درمان کامل میتواند بر اساس شرایط فردی و گزینههای درمانی متفاوت باشد. تقریباً یک سوم از بیماران ممکن است شکست درمان را تجربه کنند یا در طول زمان به جراحی‌های اضافی نیاز داشته باشند که اهمیت برنامه‌های درمانی فردی و آموزش بیمار را نشان می‌دهد.
چه راه‌هایی برای پیشگیری از تنگی کانال نخاعی وجود دارد؟
هرآنچه به سلامت عمومی بدن کمک می‌کند، برای پیشگیری از تنگی نخاعی هم مفید است و شامل موارد زیر میشود:
حفظ وزن سالم: اضافه وزن میتواند فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کند.
ورزش و فعالیت بدنی منظم: تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات میتواند فشار را کاهش دهد.
وضعیت بدن صحیح و ارگونومی مناسب: رعایت وضعیت بدنی صحیح و استفاده از صندلی و میزهای ارگونومیک میتواند فشار اضافی را از ستون فقرات بردارد.
- اجتناب از حرکات تکراری و بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن اجسام به روش صحیح و اجتناب از حرکات تکراری میتواند از آسیب به دیسک‌های ستون فقرات جلوگیری کند.
- دریافت ویتامین D و کلسیم کافی: کمبود ویتامین D و کلسیم میتواند به ضعیف شدن استخوان‌ها و دیسک‌ها منجر شود.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن سبب کاهش جریان خون به ستون فقرات و تسریع روند تخریب دیسک‌ها میشود.
- مدیریت و درمان بیماری‌های مزمن: کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت، آرتروز و پوکی استخوان میتواند به جلوگیری از پیشرفت تنگی نخاعی کمک کند.
- نظارت منظم و مداخله زودهنگام: معاینات دوره‌ای میتوانند علائم اولیه بیماری‌های دیسک یا مفاصل را شناسایی کرده و از پیشرفت تنگی نخاعی جلوگیری کنند.
پرسش‌های متداول
آیا تنگی نخاعی بدون عمل جراحی خوب میشود؟
به طور کلی، تنگی نخاعی به طور کامل بدون جراحی خوب نمیشود، اما در بسیاری از موارد، با استفاده از روشهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروها، و تزریقات استروئیدی، میتوان علائم را کنترل کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. مطالعات نشان دادهاند که ۵۰-۶۰ درصد بیمارانی که تحت درمانهای غیرجراحی هستند، از کاهش درد و بهبود عملکرد در درازمدت بهرهمند میشوند. اما بسیاری از آنها ممکن است با گذشت زمان به درمانهای بیشتری نیاز داشته باشند.
اگر درمان نکنم چه اتفاقی میافتد؟
اگر تنگی نخاعی درمان نشود، پیامدها میتوانند به مرور زمان شدیدتر شوند و منجر به آسیبهای عصبی دائمی، مشکلات حرکتی و اختلالات عملکردی شوند. وابسته به شدت بیماری این پیامدها میتواند شامل افزایش درد، کاهش انعطاف و دامنة حرکتی بدن، مشکل در کنترل اعضا و ضعف عضلات، مشکلات روده و مثانه، و در نهایت آسیب دائمی به نخاع، فلج و اختلالات شدید عصبی – حرکتی و سندرم دم اسب شود.
درمان خانگی تنگی کانال نخاعی چیست؟
مواردی نظیر کمپرس گرم، دوش آب گرم و کمپرس سرد؛ ورزشهای ملایم کششی، پیادهروی آرام، شنا، یوگا و تقویت عضلات شکم و پشت؛ حفظ وضعیت صحیح بدن بهویژه هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام؛ استراحت کافی و اجتناب از فعالیتهای سنگین؛ کاهش وزن و رژیم غذایی سالم شامل میوهها، سبزیجات، غلات کامل، و پروتئینهای کم چرب و غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش علایم کمک میکنند. البته باید توجه داشت که درمان خانگی بهطور کامل نمیتواند تنگی نخاعی را درمان کند.
درمان تنگی کانال نخاعی با طب سوزنی ممکن است؟
برخی مطالعات از کاهش درد و افزایش کیفیت زندگی با استفاده از طب سوزنی خبر می‌دهند. اما هنوز شواهد قوی و قطعی وجود ندارد که نشان دهد طب سوزنی میتواند درمان قطعی برای تنگی نخاعی باشد. بنا بر این، طب سوزنی میتواند به منزله درمانی کمکی برای مدیریت علائم تنگی کانال نخاعی مؤثر باشد.
درمان تنگی کانال نخاعی با طب سنتی ممکن است؟
نتایج تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که درمانهای طب سنتی، بهویژه طب سوزنی، گیاهان دارویی و ماساژ درمانی، در کاهش درد و التهاب و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به تنگی نخاعی مؤثرند. با این حال، نیاز به تحقیقات بیشتر و جامع‌تری برای اثبات دقیق اثرات این درمان‌ها بر درمان علائم تنگی نخاعی و بهویژه بهبود عملکرد عصبی و ساختاری ستون فقرات وجود دارد. در طب سنتی ایرانی و چینی، برخی از گیاهان مانند زنجبیل، زردچوبه، آرنیکا، و گلابی برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده میشوند. ترکیب زردچوبه و زنجبیل میتواند به کاهش التهاب و درد مفاصل کمک کند. همچنین در برخی از مطالعات علمی، گیاهانی مانند گیاهان ضد التهاب و آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند عصاره برگ انگور) به عنوان مکمل‌های مفید برای درمان علائم التهاب و درد عصبی معرفی شده‌اند، اما هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری است تا تأثیر دقیق این گیاهان بر تنگی نخاعی مشخص شود.
