تغذیه سالم نمی‌تواند مستقیماً باعث درمان تنگی کانال نخاع شود؛ اما از طریق کاهش التهاب و حفظ سلامت عمومی استخوان‌ها و عضلات به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند. غذاهای ضدالتهاب مثل ماهی‌های چرب، میوهها و سبزیجات درد را کاهش می‌دهند، درحالی‌که غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D، مانند لبنیات و تخم‌مرغ، استخوان‌ها و عضلات پشتیبان ستون فقرات را تقویت می‌کنند. حفظ وزن مناسب از طریق رژیم غذایی متعادل و پرهیز از مصرف غذاهای بیش فراوری‌شده نیز التهاب را کم کرده و فشار روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد.
آیا خوردن غذاهای مفید بر بهبود تنگی کانال نخاع تأثیر می‌گذارد؟
مصرف مکمل‌ها و غذاهای مفید، پرهیز از مصرف غذاهای مضر و داشتن یک برنامه تغذیه‌ای مناسب برای کاهش وزن، در کنار فعالیت‌های بدنی سبک مثل پیاده‌روی و تمرینات ورزشی می‌تواند در بهبود علائم تنگی کانال نخاع نقش مؤثری داشته باشد.
| مکمل‌ها و مواد غذایی مفید برای کاهش درد |
| مکمل امگا ۳، مکمل ویتامین C، مکمل منیزیم، زردچوبه، زنجبیل |
| مکمل‌ها و مواد غذایی مفید برای سلامت عمومی ستون مهره‌ها |
| مکمل ویتامین دی، مکمل کلسیم، مواد غذایی حاوی پلیفنولها، رژیم غذایی مبتنی بر غلات، میوهها و ماهی، مواد غذایی حاوی ویتامین D |
| مواد غذایی مضر که باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد |
| غذاهای فراوری شده |
مواد غذایی مفید برای کاهش درد
ازآنجاکه درد ناشی از تنگی کانال نخاع در بسیاری از مواقع به دلیل التهاب ایجاد میشود، می‌توان با مصرف غذاهای ضدالتهاب مانند مواد غذایی حاوی امگا-۳ و ویتامین دی، به کاهش درد کمک کرد. علاوه بر این، مصرف غذاهای ضد التهاب ممکن است با کمک به فرایند درمان تخصصی (مانند دارو و فیزیوتراپی) سرعت بهبود علائم را افزایش دهد.
در ادامه می‌توانید انواع مکمل‌ها و مواد غذایی مفید برای تنگی کانال نخاعی را بخوانید.
امگا ۳
تاکنون هیچ تحقیق مستقیمی درباره اثر مکمل امگا ۳ روی بیماران تنگی کانال نخاعی انجام نشده‌است، اما به دلیل خواص ضدالتهابی آن، بسیاری از پزشکان مصرف این مکمل را به بیماران خود توصیه می‌کنند. در تنگی کانال نخاعی، التهاب ناشی از فشار روی ریشه‌های عصبی باعث بروز درد میشود، از این رو ممکن است مصرف امگا ۳ باعث کاهش التهاب و در نتیجه باعث کاهش درد در بیماران شود.
مصرف منظم اُمگا-۳ به مدت ۲ تا ۳ ماه ممکن است باعث کاهش دردهای مزمن، از جمله دردهای عصبی و مفصلی، شود. مکمل امگا-۳ به طور معمول با داروهای تجویز شده برای تنگی کانال نخاع (مانند ایبوپروفن یا گاباپنتین) تداخل ندارد، اما برای اطمینان بیشتر مشورت با پزشک توصیه میشود. همچنین باید توجه داشت که عوارض قرص گاباپنتین در برخی بیماران ممکن است شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه یا مشکلات گوارشی باشد، به همین دلیل مصرف آن باید حتماً تحت نظر پزشک انجام گیرد.
مقدار مصرف توصیه‌شده معمولاً بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز است. دوزهای بالای مکمل امگا-۳ (بیش از ۳۰۰۰ میلی‌گرم روزانه) ممکن است با عوارض گوارشی مانند نفخ یا اسهال همراه شود. مصرف این مکمل باید در بیماران دیابتی و افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین یا وارفارین مصرف می‌کنند، تحت نظر پزشک باشد.
انواع مکمل‌های امگا-۳ در بازار ایران وجود دارد که در ادامه می‌توانید برخی انواع آن را مشاهده کنید.
ویتامین B12
ویتامین B12 در سلامت عصب‌های بدن نقش گسترده‌ای دارد و کمبود آن می‌تواند علائمی مانند درد، بی‌حسی و گزگز در دست‌ها و پاها ایجاد کند که با علائم تنگی کانال نخاعی مشترک است. یک مطالعه بر روی بیماران تنگی کانال نخاع گردن نشان داد که ۸.۵ درصد از این افراد به صورت همزمان کمبود ویتامین ب۱۲ داشتند، که باعث پایداری علائم حتی پس از دریافت درمان‌های لازم مانند جراحی بود.
ویتامین B12 با حمایت از بازسازی غلاف میلین (لایه محافظ اعصاب) به بهبود عملکرد عصبی کمک می‌کند و ممکن است درد و گزگز ناشی از فشار روی اعصاب را کاهش دهد. همچنین، این ویتامین در تولید گلبول‌های قرمز نقش دارد که اکسیژن‌رسانی بهتر به بافت‌ها را تسهیل کرده و به طور غیرمستقیم به کاهش خستگی و بهبود تحرک بیماران کمک می‌کند.
برای اکثر افراد، مصرف روزانه ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میکروگرم ویتامین B12 کافی است، اما دوز دقیق باید با نظر پزشک و بر اساس آزمایش خون تعیین شود.
مکمل B12 معمولاً با داروهای رایج تنگی کانال نخاعی (مانند گاباپنتین یا ایبوپروفن) تداخل ندارد، اما در بیماران با شرایط خاص (مانند بیماری‌های کلیوی) مشورت با پزشک ضروری است. به‌طورکلی مصرف دوزهای بالای ویتامین ب۱۲ به‌ندرت باعث بروز عوارض میشود، اما برای اطمینان بیشتر بهتر است از مصرف خودسرانه آن پرهیز شود.
مکمل‌های ویتامین B12 در بازار ایران به‌صورت تکی و همراه با دیگر انواع ویتامین‌های گروه B با عنوان بی کمپلکس وجود دارد که در ادامه می‌توانید برخی از آن‌ها را مشاهده کنید.
منیزیم
تاکنون هیچ مطالعه مستقیمی اثر منیزیم بر بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی را بررسی نکرده است، اما به دلیل نقش آن در کاهش التهاب و شل کردن عضلات، ممکن است به تسکین درد ناشی از اسپاسم‌های عضلانی کمک کند و به همین دلیل اغلب توسط متخصصان توصیه میشود.
اسپاسم عضلانی در تنگی کانال نخاعی، گاهی به دلیل فشار روی اعصاب یا تنش عضلات ایجاد میشود. مصرف روزانه ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم مکمل منیزیم به مدت ۴ تا ۸ هفته بهویژه درصورتیکه کمبود این ماده معدنی وجود داشته باشد، ممکن است اسپاسم و درد را کاهش دهد.
میزان توصیه شده مصرف منیزیم ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز است و مصرف بیشتر آن ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی و کلیوی شود. به طور کلی منیزیم با داروهای تنگی کانال نخاع تداخل ندارد اما مصرف آن با داروهای شل‌کننده عضلات یا داروی گاباپنتین، ممکن است باعث افزایش تأثیر داروها و ایجاد ضعف در بدن شود، در نتیجه بهتر است بدون مشورت با پزشک مصرف نشود. همچنین بیمارانی که مشکل کلیوی دارند (حتی موارد خفیف) یا داروهای فشارخون مصرف می‌کنند، نباید بدون مشورت با پزشک از این مکمل استفاده کنند.
انواع مکمل‌های منیزیم در شکل قرص، قرص جوشان و ساشه‌ها در ایران وجود داشته که می‌توانید از داروخانه‌ها یا سایت‌های اینترنتی تهیه کنید. در ادامه می‌توانید برخی مکمل‌های منیزیم موجود در بازار ایران را ببینید.
- قرص منیزیم ۲۵۰ میلی‌گرم – جالینوس
- ساشه منیزیم ۳۰۰ میلی‌گرم – او پی دی فارما
- جوشان منیزیم ۲۵۰ میلی‌گرم – کارن
زردچوبه
با وجود اینکه هیچ تحقیق مستقیمی که اثر زردچوبه روی بیماران تنگی کانال نخاع را بررسی کند، وجود ندارد، اما زردچوبه به دلیل خواص ضدالتهابی که دارد، شناخته شده است و ازاین‌رو به‌صورت گسترده‌ای تجویز و استفاده میشود.
خواص ضدالتهابی زردچوبه به دلیل ماده‌ای به نام کورکومین است که ۲ تا ۸ درصد زردچوبه را تشکیل می‌دهد، این ماده یک ضدالتهاب بسیار قوی به شمار رفته که می‌تواند در کاهش دردهای التهابی، مؤثر باشد.
برای بهره‌مندی از خواص زردچوبه می‌توان روزانه ۱ تا ۲ قاشق چای خوری از این ادویه را به غذا اضافه کرد؛ اما بهتر است از مصرف بیشتر پرهیز نمود چراکه ممکن است باعث ایجاد ناراحتی‌های گوارشی یا در برخی موارد نادر باعث مشکلات کبدی شود.
همان‌طور که اشاره شد، تنها ۲ تا ۸ درصد زردچوبه را کورکومین تشکیل می‌دهد، در نتیجه برای اثرگذاری بیشتر، بهتر است مکمل آن مصرف شود. دوز ایمن روزانه مکمل کورکومین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم است و مصرف بیشتر باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
زردچوبه و مکمل کورکومین معمولاً با داروهای تنگی کانال نخاع تداخل ندارد، هرچند ممکن است در مواردی با گاباپنتین تداخل جزئی ایجاد کند، در نتیجه برای مصرف آن بهتر است با پزشک مشورت شود. بیمارانی که دیابت، مشکلات گوارشی یا کبدی (مثل سنگ کیسه صفرا) دارند و یا داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین) مصرف می‌کنند، لازم است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
در ادامه می‌توانید برخی از مکمل‌های کورکومین که در بازار ایران وجود دارند را مشاهده کنید.
زنجبیل
زنجبیل نیز مانند زردچوبه به‌عنوان یک داروی گیاهی ضدالتهاب و ضددرد شناخته شده و توصیه می‌گردد؛ اما هیچ تحقیق مستقیمی وجود ندارد که اثر آن بر بیماران تنگی کانال نخاع را بررسی کرده باشد.
در بیماران تنگی کانال نخاع، التهاب موجود در اطراف عصب‌های درگیر، باعث افزایش درد میشود، در این شرایط مصرف زنجبیل به دلیل خواص ضدالتهابی قدرتمندی که دارد، ممکن است درد را کاهش دهد.
روزانه می‌توان ۱ تا ۲ گرم پودر زنجبیل یا حدود ۴ گرم زنجبیل تازه را با غذا، چای یا روش‌های دیگر مصرف کرد. همچنین مکمل‌های آن نیز در بازار وجود داشته که دوز توصیه شده آن‌ها ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز است.
زنجبیل معمولاً با هیچ‌کدام از داروهای معمول تنگی کانال نخاع تداخل ندارد، اما مانند زردچوبه، ممکن است در برخی موارد با گاباپنتین تداخل جزئی ایجاد کند. در افرادی که داروهای انعقاد خون (مانند آسپرین) مصرف می‌کنند، دیابت دارند یا درگیر مشکلات گوارشی و صفرا (مانند سنگ کیسه صفرا) هستند، باید بااحتیاط و تحت‌نظر پزشک مصرف شود.
در ادامه می‌توانید برخی از انواع مکمل زنجبیل که در بازار ایران وجود دارد را مشاهده کنید.
مکمل‌ها و مواد غذایی مفید برای سلامت عمومی ستون مهره‌ها
سلامت ستون فقرات برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع بسیار مهم است، زیرا حفظ ساختار صحیح مهره‌ها درد و محدودیت‌های حرکتی را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و بهبود وضعیت بدنی، فشردگی کانال نخاعی را کم کرده و اثربخشی درمان‌ها را افزایش می‌دهد.
در ادامه می‌توانید انواع مکمل‌ها و مواد غذایی مفید سلامت عمومی ستون مهره‌ها را بخوانید.
ویتامین D3
تنگی کانال نخاعی، به دلیل فشار بر اعصاب، اغلب با التهاب، درد و محدودیت حرکتی همراه است. یکی از عوامل تشدیدکننده این علائم، کمبود ویتامین D است که در بسیاری از بیماران دیده میشود. برای مثال حدود ۷۴.۳ درصد از بیماران در یک تحقیق مرتبط، کمبود ویتامین دی داشتند.
ویتامین D با کاهش فرایندهای التهابی، می‌تواند در کاهش دردهای عصبی و مفصلی مؤثر باشد و به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. این ویتامین از طریق افزایش جذب کلسیم، به تقویت استخوان‌های ستون فقرات کمک کرده و در پیشگیری از پوکی‌استخوان که ممکن است فشار بر کانال نخاعی را تشدید کند نقش دارد. ویتامین دی همچنین، به تقویت عضلات و پیشگیری از اسپاسم‌های دردناک کمک می‌کند که به طور غیرمستقیم باعث کاهش درد میشود.
بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳، بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی که دچار کمبود شدید ویتامین D بودند، ابتدا یک دوز تزریقی ۲۰۰ هزار واحدی و سپس دوز خوراکی روزانه ۸۰۰ واحدی از این ویتامین دریافت کردند. طی ۴ تا ۶ هفته، این بیماران کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی را تجربه نمودند، از این رو می‌توان گفت که ویتامین D می‌تواند در بهبود علائم تنگی کانال نخاعی نقش بسیاری داشته باشد.
برای بیشتر افراد، مصرف روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد ویتامین D کافی است، اما تعیین دقیق دوز باید با نظر پزشک و بر اساس آزمایش خون انجام شود.
مکمل ویتامین D به‌طورکلی با داروهای رایج درمان تنگی کانال نخاعی (مانند ایبوپروفن یا گاباپنتین) تداخل جدی ندارد، اما در صورت مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین) مشورت با پزشک ضروری است. مصرف دوزهای بسیار بالا (بیش از ۱۰ هزار واحد در روز) ممکن است با عوارضی مانند سنگ کلیه همراه باشد، اما دوزهای توصیه‌شده معمولاً بی‌خطر هستند.
انواع مکمل‌های ویتامین D3 در بازار ایران وجود دارد که به شکل قرص، کپسول و سافت ژل ارائه میشود. در ادامه می‌توانید برخی از انواع آن را مشاهده کنید.
- کپسول ویتامین د۳ ۲۰۰۰ واحد – جالینوس
- سافت ژل ویتامین د۳ ۱۰۰۰ واحد – او پی دی فارما
- قرص ویتامین د۳ ۱۰۰۰ واحد – حکیم
- کپسول ویتامین د۳ ۲۰۰۰ واحد – تهران دارو
کلسیم
سلامت استخوان‌های بدن از جمله ستون فقرات در درمان و کنترل علائم تنگی کانال نخاع نقش بسیاری دارد. بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع، دچار مشکلات مربوط به استخوان‌ها، مانند پوکی‌استخوان نیز هستند که می‌تواند باعث تشدید علائم و طولانی‌شدن فرایند درمان شود؛ برای مثال یک تحقیق علمی در میان بیماران مسن نشان داد که ۷۹.۲ درصد از بیماران تنگی کانال نخاع، دچار کاهش تراکم استخوان نیز هستند.
کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی است که در سلامت استخوان‌های بدن از جمله ستون مهره‌ها نقش دارد. این ماده معدنی همچنین نقش مهمی در عملکرد عضلات بدن یعنی انقباض و شل‌شدن آن‌ها ایفا می‌کند. تقویت استخوان‌ها به همراه عملکرد صحیح عضلات، ممکن است باعث کاهش علائم تنگی کانال نخاع و بهبود درد ناشی از آن شود.
مقدار کلسیم توصیه شده روزانه، ۱۰۰۰ میلی‌گرم است که می‌توان آن را از طریق غذاهای سرشار از این ماده معدنی تامین کرد. هرچند در صورتی که مشکلاتی مانند پوکی استخوان وجود داشته باشد، میزان توصیه شده به ۱۲۰۰ میلی‌گرم افزایش یافته و لازم است از طریق مکمل مصرف شود.
۲ نوع مکمل کلسیم در بازار وجود دارد، کلسیم سیترات و کلسیم کربنات. کلسیم سیترات عوارض کمتری برای معده داشته و از این رو برای سالمندان مناسب‌تر است اما قیمت بالاتری دارد؛ از طرف دیگر کلسیم کربنات قیمت کمتری داشته و می‌تواند در افرادی که دچار مشکلات معده هستند عوارض بیشتری ایجاد کند. از آنجا که ویتامین دی نقش پررنگی در جذب کلسیم دارد، مکمل کلسیم در اکثر مواقع به همراه ویتامین دی تولید میشود.
مکمل کلسیم با داروهای تجویزی برای تنگی کانال نخاع تداخل جدی نداشته و مصرف آن ایمن است، هرچند در مواردی ممکن است اثربخشی داروی گاباپنتین را کاهش دهد، در نتیجه بهتر است با ۲ ساعت فاصله بایکدیگر مصرف شوند. همچنین استفاده از این مکمل در بیماران کلیوی، افراد دارای فشارخون و افرادی که داروهای تیروئید یا آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف می‌کنند، باید تحت نظر پزشک باشد.
در ایران طیف وسیعی از انواع مکمل‌های کلسیم وجود دارد که می‌توان آن‌ها را از داروخانه‌ها تهیه کرد. در ادامه می‌توانید برخی از آن‌ها را مشاهده کنید.
مواد غذایی حاوی پلیفنولها
اگرچه تحقیقات درباره غذاهای مفید برای تنگی کانال نخاعی محدود است، یک مطالعه مورد – شاهدی روی ۴۶۸ نفر نشان داد که مواد غذایی حاوی پلیفنولها می‌توانند خطر ابتلا به تنگی کانال نخاعی شدید (نیازمند جراحی) را تا ۶۰ درصد کاهش دهند. هرچند این مطالعه با مقیاس کوچکی انجام شده و روی پیشگیری تمرکز دارد، مصرف این غذاها ممکن است به بهبود علائم بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی نیز کمک کند.
پلیفنولها ترکیبات طبیعی موجود در برخی مواد غذایی (مانند توتها و میوههایی مانند انگور، سبزیجات، چای سبز و شکلات تلخ) هستند که خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند. خواص آنتی‌اکسیدانی می‌تواند سلامت ستون مهره‌ها را افزایش داده و از فرسودگی آن جلوگیری کند. خواص ضدالتهابی موجود در این غذاها نیز باعث کاهش التهاب در اطراف ستون مهره‌ها شده و ممکن است کاهش درد را در پی داشته باشد.
برای تأثیرگذاری بیشتر لازم است غذاهای حاوی پلیفنولها به طور گسترده در رژیم غذایی وجود داشته باشد. برای مثال مصرف یک لیوان چای سبز، چند دانه توت‌فرنگی و یک‌مشت گردو، در وعده‌های مختلف می‌تواند پلی‌فنول مورد نیاز بدن را تأمین کند.
رژیم غذایی مبتنی بر غلات کامل، میوهها و ماهی
همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره کرده‌ایم، رژیم غذایی در درمان تنگی کانال نخاع تأثیر زیادی نداشته و تحقیقات کمی نیز در این زمینه انجام شده است، بااین‌حال یک تحقیق علمی نشان داد افرادی که رژیم غذایی مبتنی بر غلات کامل، میوهها و ماهی دارند، کمتر از دیگران به تنگی کانال نخاعی دچار می‌شوند.
با وجود اینکه، تحقیق بالا اثر این غذاها را روی پیشگیری از تنگی کانال نخاعی بررسی کرده است، ممکن است مصرف آن‌ها به بهبود بیماران نیز کمک کند.
انواع میوهها، غلات و ماهی سرشار از مواد معدنی مفید مانند امگا-۳، ویتامین D، پلیفنولها و دیگر مواد مغذی مفید برای بدن هستند که می‌توانند سلامت استخوان‌ها و عضلات بدن را افزایش داده و در کاهش التهاب نقش داشته باشند.
برای تأثیرگذاری این مواد غذایی لازم است حداقل ۲ وعده در هفته ماهی مصرف کنید. همچنین میوهها و سبزیجات باید بخش عمده رژیم غذایی شما را تشکیل دهند. جایگزین کردن برنج و نان سفید با برنج قهوه‌ای و نان تهیه شده از گندم کامل، نیز ضروری است.
مواد غذایی مضر که باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد
پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چراکه مصرف این غذاها با افزایش التهاب، افزایش وزن و در نتیجه بدتر شدن علائم تنگی کانال نخاعی مانند درد و محدودیت حرکتی همراه است. همچنین مصرف غذاهای مضر می‌تواند باعث کند کردن فرایند درمان شود.
در ادامه می‌توانید مواد غذایی مضر برای تنگی کانال نخاعی را بخوانید.
غذاهای بیش فراوری شده
مصرف غذاهای بیش فراوری‌شده در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی، می‌تواند مستقیماً به تشدید علائم درد، التهاب و محدودیت حرکتی منجر شود.
غذاهای بیش فراوری‌شده مثل چیپس، سوسیس، نودل، کیک و نوشابه‌ها، حاوی قند، نمک و چربی ناسالم هستند که باعث افزایش التهاب، افزایش وزن و در نتیجه فشار بر ستون فقرات می‌شوند. این غذاها فشردگی اعصاب را تشدید کرده، متابولیسم را مختل می‌کنند و اثربخشی درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی را کاهش می‌دهند.
در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، مشخص شد با هر ۱ درصد افزایش در مصرف غذاهای فرآوری‌شده در رژیم غذایی، خطر ابتلا به تنگی کانال نخاعی کمری تا ۹ درصد افزایش می‌یابد؛ این یعنی حتی تغییرات کوچک در تغذیه روزمره نیز می‌تواند تأثیر بزرگی در روند بیماری داشته باشد.
با وجود اینکه بهتر است این مواد غذایی به‌کلی از رژیم غذایی حذف شود، مصرف گاه‌به‌گاه آن‌ها اشکالی ندارد. برای مثال اگر به‌طورکلی یک رژیم غذایی سالم داشته باشید اما بخواهید در ماه یک‌بار یک بسته چیپس بخورید، مشکل زیادی پیش نخواهد آمد.
چند نکته تغذیه‌ای برای کمک به بهبود علائم تنگی کانال نخاعی
در کنار مصرف غذاهای مفید و پرهیز از غذاهای مضر، رعایت برخی نکات تغذیه‌ای برای بهبودی هرچه سریع‌تر تنگی کانال نخاعی ضروری است. داشتن وزن مناسب با کم‌کردن فشار روی ستون فقرات باعث کاهش درد و بهبود سریع‌تر علائم شده و نوشیدن آب کافی، سلامت دیسک‌ها و عضلات را تضمین می‌کند.
نوشیدن آب کافی
نوشیدن آب به‌اندازه کافی برای سلامت مفاصل، دیسک‌ها و عضلات ضروری است. کم‌آبی بدن می‌تواند باعث کاهش حالت ارتجاعی دیسک‌های ستون فقرات شده و در نتیجه فشار روی عصب‌ها افزایش یابد.
علاوه بر دیسک‌ها، آب برای عملکرد مناسب عضلات ضروری است. هنگامی که آب کافی به بدن نرسد، گرفتگی عضلات افزایش می‌یابد که یکی از دلایل ایجاد درد در بیماران تنگی کانال نخاع به شمار می‌رود.
در کنار موارد بالا، نوشیدن آب کافی به بهبود گردش خون در بدن کمک کرده و از این طریق می‌تواند تأثیر داروها و مکمل‌ها را افزایش دهد. همچنین نوشیدن آب کافی باعث جلوگیری از برخی عوارض منفی داروها مانند مشکلات گوارشی شده و به دفع بهتر آن‌ها نیز کمک می‌کند.
برای رساندن آب کافی به بدن، توصیه میشود که روزانه ۲ تا ۳ لیتر آب مصرف کنید. البته میزان مصرف آب بسته به وزن، جنسیت، سن و میزان فعالیت بدنی برای هر فرد متفاوت است. باید توجه داشت که فعالیت‌هایی مانند فیزیوتراپی ممکن است باعث تعریق شده و در نتیجه آب مورد نیاز بدن را افزایش دهد.
در کنار نوشیدن آب، مصرف غذاهایی مانند میوهها، سبزیجات و سوپ و نوشیدن چای نیز به تأمین آب بدن کمک می‌کند. برای مثال بیش از ۹۰ درصد وزن کاهو و خیار را آب تشکیل می‌دهد.
داشتن وزن مناسب
تحقیقات نشان داده‌اند که کاهش وزن با کاهش فشار روی ستون فقرات و کاهش چربیهای احشایی به بهبود علائم تنگی کانال نخاع و افزایش کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند.
هنگامی که وزن بیمار بالا باشد، فشار بیشتری نیز روی عضلات و ستون مهره‌ها وارد میشود که باعث افزایش فشار بر روی نخاع میشود و در نتیجه درد و دیگر علائم افزایش می‌یابد. همچنین کاهش چربیهای احشایی (چربی‌هایی که اطراف اندام‌های مختلف بدن مانند ستون فقرات تشکیل می‌شوند)، باعث کاهش التهاب در بدن شده و باعث کمترشدن دردهای التهابی میشود.
در کنار موارد بالا، کاهش وزن باعث میشود تا بیمار توانایی تحرک بیشتری داشته باشد و دیرتر خسته شود. همچنین فردی که وزن پایین‌تری دارد، بهتر از دیگران می‌تواند جلسات فیزیوتراپی را پشت سر گذاشته و در نتیجه سریع‌تر درمان میشود.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که برای اثربخشی کافی لازم است وزن خود را شدیداً کاهش دهند، اما کاهش تنها ۵ تا ۱۰ درصدی وزن در افرادی که اضافه وزن دارند نیز می‌تواند در بهبودی تنگی کانال نخاعی بسیار مؤثر باشد.
برای داشتن وزن مناسب، پیروی از یک رژیم غذایی سالم، شامل میوهها، پروتئین‌های گیاهی (مثل حبوبات)، انواع سبزیجات، گوشت‌های بدون چربی (مانند سینه مرغ) و چربیهای سالم مثل انواع مغزها، روغن‌زیتون و ماهی‌های چرب (مانند سالمون) ضروری است. همچنین لازم است از مصرف غذاهایی که وزن را افزایش می‌دهند؛ مانند غذاهای شیرین و چرب (گوشت قرمز، غذاهای سرخ‌شده و انواع شیرینی‌ها) پرهیز شود.
با زدن روی گزینه زیر می‌توانید نمونه‌ای از یک برنامه غذایی سالم برای یک هفته که هم به کاهش وزن کمک کند، هم ممکن است باعث بهبود علائم تنگی کانال نخاع شود را مشاهده کنید.
برنامه غذایی هفتگی برای کاهش وزن و بهبود تنگی کانال نخاع
توجه داشته باشید که هر فرد لازم است باتوجه‌به شرایطی که دارد (مانند بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، قد و وزن، جنسیت، سن و شرایط خاص فردی) برنامه شخصی خود را داشته باشد. برای این کار می‌توانید برنامه غذایی زیر را برای خود شخصی‌سازی کرده و یا با مشورت پزشک برای خود یک برنامه غذایی مناسب تهیه کنید. در ادامه نمونه‌ای از برنامه غذایی مناسب (روزانه ۱۵۰۰ کالری) آورده شده‌است.
| شنبه |
صبحانه: ۲ تکه نان سنگک (۶۰ گرم)، ۱ تخم‌مرغ آب‌پز، ۱ قاشق مرباخوری کره بادام‌زمینی، سبزی‌خوردن میان‌وعده: ۱ عدد سیب، ۱۰ عدد بادام ناهار: خورشت قرمه‌سبزی (۱۰۰ گرم گوشت گوسفند، ۱/۲ لیوان لوبیا، سبزیجات)، ۱ لیوان برنج قهوه‌ای، سالاد شیرازی میان‌وعده: ۱ لیوان ماست کم‌چرب با خیار شام: ۱۰۰ گرم ماهی قزل‌آلا کبابی، ۱ لیوان سبزیجات بخارپز (بروکلی، هویج)، ۱ تکه نان جو |
| یکشنبه |
صبحانه: ۱ لیوان شیر کم‌چرب غنی‌شده، ۱ تکه نان بربری (۳۰ گرم)، ۳۰ گرم پنیر کم‌چرب، ۱ گردو میان‌وعده: ۱ عدد پرتقال ناهار: ۱۰۰ گرم سینه مرغ کبابی با زعفران، ۱ لیوان کینوآ، سالاد فصل (کاهو، گوجه، خیار، روغن زیتون) میان‌وعده: ۱۵ عدد پسته شام: آش جو (۱ لیوان جو، سبزیجات، ۵۰ گرم گوشت چرخ‌کرده)، ۱ تکه نان سنگک |
| دوشنبه |
صبحانه: املت (۱ تخم‌مرغ، گوجه، فلفل دلمه‌ای)، ۱ تکه نان سنگک (۳۰ گرم)، سبزی‌خوردن میان‌وعده: ۱ عدد کیوی، ۱۰ عدد بادام ناهار: خورشت فسنجان (۱۰۰ گرم مرغ، ۲ قاشق غذاخوری گردو، ۱/۲ لیوان انار)، ۱ لیوان برنج قهوه‌ای، سالاد میان‌وعده: ۱ عدد موز کوچک شام: ۱۰۰ گرم فیله ماهی شیر کبابی، ۱ لیوان سبزیجات تفت‌داده (کدو، بادمجان)، ۱ تکه نان جو |
| سه‌شنبه |
صبحانه: ۱ لیوان عدسی (۱/۲ لیوان عدس، بدون روغن)، ۱ تکه نان بربری (۳۰ گرم)، ۱ قاشق چایخوری عسل میان‌وعده: ۲ عدد خرما، ۵ عدد گردو ناهار: ۱۰۰ گرم کباب کوبیده مرغ (بدون چربی)، ۱ لیوان ماست کم‌چرب، سبزی‌خوردن، ۱ تکه نان سنگک میان‌وعده: ۱ لیوان دوغ کم‌نمک شام: سوپ سبزیجات (۱ لیوان جو، هویج، کدو، سبزی)، ۵۰ گرم سینه مرغ، ۱ تکه نان جو |
| چهارشنبه |
صبحانه: ۲ تکه نان جو (۶۰ گرم)، ۳۰ گرم پنیر کم‌چرب، ۱ قاشق مرباخوری مربا بدون شکر، سبزی‌خوردن میان‌وعده: ۱ عدد هلو ناهار: خورشت قیمه (۱۰۰ گرم گوشت گوسفند، ۱/۲ لیوان لپه، زرشک)، ۱ لیوان برنج قهوه‌ای، سالاد شیرازی میان‌وعده: ۱۰ عدد فندق شام: ۱۰۰ گرم میگو کبابی، ۱ لیوان سبزیجات بخارپز (گل‌کلم، نخودفرنگی)، ۱ تکه نان سنگک |
| پنج‌شنبه |
صبحانه: ۱ لیوان حلیم (۱/۲ لیوان گندم، ۵۰ گرم گوشت بوقلمون)، ۱ قاشق چایخوری کنجد میان‌وعده: ۱ عدد نارنگی، ۱۰ عدد بادام ناهار: ۱۰۰ گرم جوجه‌کباب زعفرانی، ۱ لیوان کینوآ، سالاد فصل (روغن زیتون، لیموترش) میان‌وعده: ۱ لیوان ماست کم‌چرب با نعنا شام: خوراک لوبیاچیتی (۱ لیوان لوبیا، گوجه، سبزیجات)، ۵۰ گرم گوشت چرخ‌کرده، ۱ تکه نان جو |
| جمعه |
صبحانه: ۱ لیوان شیر غنی‌شده، ۲ تکه نان سنگک (۶۰ گرم)، ۱ تخم‌مرغ نیمرو (بدون روغن)، سبزی‌خوردن میان‌وعده: ۱ عدد سیب، ۵ عدد گردو ناهار: خورشت کرفس (۱۰۰ گرم گوشت گوساله، کرفس، سبزی)، ۱ لیوان برنج قهوه‌ای، سالاد میان‌وعده: ۱ عدد کیوی شام: ۱۰۰ گرم ماهی سفید کبابی، ۱ لیوان سبزیجات تفت‌داده (هویج، کدو)، ۱ تکه نان سنگک |
سؤالات متداول
بهترین میوهها برای تنگی کانال نخاع چیستند؟
میوههایی که حاوی پلیفنولها و چربیهای مفید امگا-۳ هستند ممکن است برای تنگی کانال نخاعی مفید باشد. این میوهها شامل، انگور قرمز، انواع توتها و آووکادو میشود.
آیا برای تنگی کانال نخاع حتماً باید وزن را کاهش داد؟
کاهش وزن بهویژه برای افرادی که اضافهوزن دارند ضروری است؛ اما درصورتیکه وزن مناسب باشد، داشتن یک رژیم غذایی شامل سبزیجات، میوهها و دیگر غذاهای مفید که باعث افزایش وزن نیز نشود، کافی است.
آیا مکمل گلوکزامین برای تنگی کانال نخاع مفید است؟
هیچ تحقیق علمی وجود ندارد که تأثیر مکمل گلوکزآمین را بر بیماران تنگی کانال نخاعی نشان دهد. بااین‌حال ممکن است برخی افراد متمایل به مصرف آن باشند، در این شرایط مشورت با پزشک متخصص پیش از استفاده ضروری است.
بیماران تنگی کانال نخاع چه غذاهایی را نباید مصرف کنند؟
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، مصرف غذاهای بیش فراوری شده برای بیماران تنگی کانال نخاع مضر است و نباید مصرف شوند. علاوه‌برآن، غذاهای پرچرب و شیرین نیز نباید مصرف شوند؛ چراکه باعث افزایش وزن و التهاب در بدن می‌شوند. در کنار این موارد، مصرف غذاها با نمک زیاد و الکل نیز ممکن است با افزایش التهاب و علائم تنگی کانال نخاع همراه باشد، هرچند هیچ تحقیقی مستقیمی در این زمینه انجام نشده است.
